Stany lękowe są zaburzeniami, które związane są z nieprawidłowym działaniem układu nerwowego. W Polsce, doświadcza ich ponad 20% populacji. Przyczyny wystąpienia tego rodzaju zaburzeń leżą u podstaw prowadzonego stylu życia oraz mogą być związane są z traumami czy predyspozycjami genetycznymi. Objawiają się w formie fobii, nerwicy natręctw czy lękiem społecznym. Jak sobie radzić ze stanami lękowymi?
Co to są stany lękowe?
Stany lękowe to stan emocjonalny charakteryzujący się nadmiernym i uporczywym uczuciem napięcia oraz niepokoju, które mogą towarzyszyć przez dłuższy czas. Osoby doświadczające tych stanów często problemy z uspokojeniem i skupieniu na codziennych czynnościach, co prowadzi do ogólnego poczucia niepewności i dyskomfortu psychicznego.
Taki stan niejednokrotnie wpływa na sposób, w jaki osoba postrzega siebie i otaczający ją świat. Ogranicza przez to zdolność do pełnego zaangażowania się w życie społeczne, zawodowe i osobiste. Warto zaznaczyć, że stany lękowe to coś więcej niż chwilowe uczucie niepokoju. To długotrwały doświadczanie lęku, który może znacząco wpływać na jakość życia.
Przyczyny i objawy stanów lękowych
Przyczyny stanów lękowych mogą wynikać z różnych czynników, zarówno biologicznych, psychologicznych, jak i środowiskowych. Zarówno cechy osobowości, geny jak i różne wydarzenia w życiu mogą sprawić wystąpienie objawów zaburzeń lękowych. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
Stany lękowe - Przyczyny
Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
Stany lękowe - Objawy
Objawy zaburzeń lękowych dotyczą zarówno sfery psychicznej i fizycznej. Do najczęstszych objawów należą:
Objawy fizyczne:
Objawy psychiczne
Rodzaje zaburzeń lękowych
Zaburzenia lękowe to kategoria zaburzeń psychicznych charakteryzująca się nadmiernym i przewlekłym lękiem oraz niepokojem. Różnią się między sobą przyczyną oraz objawami. Mogą dotyczyć traumy z przeszłości, nieprawidłowości chemicznej w mózgu czy konkretnych fobii. Warto je rozpoznać i podjąć się specjalistycznego leczenia. Oto najczęstsze z zaburzeń lękowych.
GAD - Zespół lęku uogólnionego
Zespół lęku uogólnionego (Generalized Anxiety Disorder, GAD) to przewlekłe zaburzenie psychiczne charakteryzujące się nadmiernym i niekontrolowanym lękiem dotyczącym różnych aspektów życia codziennego. Taki lęk jest trwały i pojawia się nawet w sytuacjach, które obiektywnie są bezpieczne. Szacuje się, że na to zaburzenie cierpi około 3-4% populacji dorosłych.
GAD rozwija się powoli i dotyka osoby w różnym wieku, choć najczęściej diagnozuje się je u dorosłych. Osoby cierpiące na zespół lęku uogólnionego doświadczają przewlekłego lęku, który jest trudny do kontrolowania oraz szeregu objawów somatycznych, takich jak napięcie mięśniowe, bóle głowy, problemy ze snem, trudności w koncentracji i zmęczenie. Nie jest ograniczony do konkretnej sytuacji, a może dotyczyć dowolnego obszaru życia.
Fobia społeczna
Fobie to specyficzny rodzaj zaburzeń lękowych charakteryzujący się intensywnym, irracjonalnym lękiem przed określonym obiektem, sytuacją lub aktywnością. Lęk ten jest na tyle silny, że osoby nim dotknięte unikają wielu codziennych czynności. Szacuje się, że około 7-9% populacji zmaga się z różnymi fobiami społecznymi.
Badania sugerują, że fobie mogą wynikać z połączenia czynników genetycznych, środowiskowych oraz społecznych. Traumatyczne doświadczenia związane z konkretnym obiektem lub sytuacją mogą prowadzić do rozwoju fobii. Tak samo, jak modelowanie społeczne, gdzie dziecko obserwuje reakcje lękowe u rodziców.
OCD - Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (Obsessive-Compulsive Disorder, OCD) to przewlekłe zaburzenie psychiczne charakteryzujące się obecnością obsesji (natrętnych, niechcianych myśli) oraz kompulsji (powtarzających się zachowań lub rytuałów). OCD jest poważnym zaburzeniem, które może znacząco wpływać na życie codzienne, relacje międzyludzkie, oraz funkcjonowanie zawodowe.
To zaburzenie dotyka około 1-2% populacji dorosłych na całym świecie, co oznacza, że zaburzenie to jest stosunkowo powszechne. OCD może pojawić się już w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości. Przykładem tego zaburzenia może być lęk przed brudem i zanieczyszczeniami. Chory obsesyjnie dba o czystość i higienę, jednak nie jest w stanie zaspokoić rozwiać swoich obaw. Prowadzi to do nieustającego lęku, które nie może opanować.
PTSD - Zespół stresu pourazowego
Zespół stresu pourazowego (Post-Traumatic Stress Disorder, PTSD) to zaburzenie psychiczne, które rozwija się po przeżyciu traumatycznego wydarzenia. Może to być wojna, katastrofy, wypadek, przemoc fizyczna, seksualna, czy emocjonalna. PTSD prowadzi do poważnych trudności w codziennym funkcjonowaniu.
Polega na powrocie niechcianych i traumatycznych wspomnień (flashbacki), przez które chory czuje się, jakby od nowa przeżywał to doświadczenie. Prowadzi to do tego, że unika miejsc, osób czy aktywności, które mogą wywołać niepożądany stan. PTSD jest często diagnozowany u weteranów wojennych, każdego roku.
Stany lękowe - Jak sobie radzić? Pomoc specjalisty
Stany lękowe są bardzo powszechne, a cierpiące na nie osoby mają problem z funkcjonowaniem. Najlepszym możliwym wyjściem jest udanie się po pomoc do specjalisty. Kluczową rolę odgrywa tutaj psycholog, psychoterapeuta czy psychiatra. Przy zaburzeniach lękowych, najczęściej stosuje się terapię poznawczo-behawioralną (CBT), która jest jedną z najbardziej efektywnych metod.
CBT pomaga zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślenia, które prowadzą do lęku, oraz uczy jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami. W niektórych przypadkach pomocne może być również wsparcie farmakologiczne, które wspomaga regulację neuroprzekaźników odpowiedzialnych za samopoczucie. Warto zaznaczyć, że leczenie zaproponowane przez specjalistę, będzie dopasowane indywidualnie. Wczesne skorzystanie z takiej pomocy pozwoli szybko zareagować i sprawnie uporać się z lękiem.
Źródła
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anxiety/symptoms-causes/syc-2035096161
https://www.northstarbehavioralhealthmn.com/resources/does-a-chemical-balance-cause-anxiety
https://www.nimh.nih.gov/health/publications/generalized-anxiety-disorder-gad